Fıkıh kitaplarında sık sık geçen bugün Cuma hutbesi ile ilgili adap ve uygulamalar belirli çerçeveye alınmıştır. Bu yazımızda Cuma hutbesinde ne anlatıldı sorusunun yanıtını ve hutbeyle ilgili bilinmesi gereken detayları bulabilirsiniz.
Diyanet İşleri Başkanlığı, camilerde Cuma namazında okunacak hutbeleri önceden belirleyip imamlara gönderir. Türkiye’deki tüm camilerde, kamuoyuna açıklanan hutbe okunur. Hutbelerin konusunu belirlerken o haftanın yaşanmış önemli gündem haberleri veya dini onaylara değinilir. Bu sayede yaşamın içinden konularla dini konular birleştirilerek cemaate ders verilir. Bugünkü Cuma hutbesi, her hafta güncellenen konuyu aşağıdan okuyabilirsiniz.
19 Ocak 2024 Cuma Günü Hutbesinin Konusu
Diyanet İşleri Başkanlığı 19.01.2024 Cuma Hutbesi
Muhterem Müslümanlar!
Okuduğum ayet-i kerimede Yüce Rabbimiz şöyle buyuruyor: “Allah’a ve Resûlü’ne itaat edin, birbirinizle çekişmeyin. Sonra gevşersiniz de gücünüzü kaybedersiniz. Sabırlı olun. Çünkü Allah sabredenlerle beraberdir.” Okuduğum hadis-i şerifte ise Peygamber Efendimiz (s.a.s) şöyle buyuruyor: “Müminler, birbirini destekleyen bir binanın tuğlaları gibidir.”
Aziz Müminler!
Coğrafyaları, renkleri ve dilleri farklı olsa da bütün Müslümanlar kardeştir. Müminlerin tamamı Hz. Muhammed Mustafa (s.a.s)’in ümmetidir. Allah Resûlü (s.a.s), bir hadislerinde ümmet ve kardeş olmanın gereklerini bizlere şöyle öğretmektedir: تَ َداب َ تَ َحا َس ُدوا، َوَلَ ْخَوانًا تََبا َغ ُضوا، َوَلَ ِ ّٰللِ إ ُروا، َو ُكونُوا ِعَباَد ا ه َلَ “Birbirinize kin beslemeyin, birbirinize haset etmeyin, birbirinize sırt çevirmeyin. Ey Allah’ın kulları! Kardeş olun!”
Kıymetli Müslümanlar!
Bizler, tarih boyunca Sevgili Peygamberimiz (s.a.s)’in bu çağrısını dikkate aldık. Birlik ve beraberliğimize, huzur ve muhabbetimize her daim sahip çıktık. Bu bilinçle nice kardeşlik destanları yazdık. El ele, gönül gönüle vererek her türlü zorluğa ve sıkıntıya birlikte göğüs gerdik. Aynı topraklar üzerinde yaşadığımızı, aynı idealleri paylaştığımızı hiçbir zaman unutmadık. Gök kubbenin altında sevinçlerimiz de birdir, üzüntülerimiz de birdir. Dualarımız da birdir, âminlerimiz de birdir. Düşüncelerimiz, mezhep ve meşrebimiz farklı olsa da uğruna nice şehitler verdiğimiz vatanımız birdir.
Değerli Müminler!
Dün olduğu gibi bugün de cennet vatanımıza göz diken, hain emellerle kardeşliğimize kastedenler var. Bizi birbirimize düşürmek ve huzurumuzu bozmak için çalışanlar var. Aramıza fitne ve fesat tohumları ekerek bizi zayıflatmak isteyenler var. Bunlar karşısında hepimize düşen, birlik, beraberlik ve kardeşliğimizden asla ödün vermemektir. Din, Kur’an, vatan ve ezan gibi mukaddesatımız etrafında birbirimize kenetlenmektir. Şehitlerimizin uğruna canlarını feda ettikleri ulvî değerleri yaşamak ve yaşatmaktır. Göz aydınlığı yavrularımızı ve geleceğimizin teminatı gençlerimizi, inancımıza, tarihimize ve medeniyetimize sahip çıkacak iyi bir insan olarak yetiştirmektir. Onları, güler yüz ve tatlı dille, camilerimizin huşû ve huzur veren manevi iklimiyle buluşturmaktır.
Aziz Müslümanlar!
Geçen hafta hain bir terör saldırısı nedeniyle vatan evlatlarımız şehadet makamına ulaştı. İnanıyoruz ki, Rabbimizin rahmeti şehitlerimizin üzerinedir. Onlar, kendilerine müjdelenen cennet nimetleriyle sevinmektedirler. Şehitlerimizi ve gazilerimizi yetiştiren anne babalar başımızın tacıdır. Onların eş ve çocukları en değerli emanetimizdir. Biliyoruz ki, Allah’ın yardımı müminlerle beraberdir ve zafer inananlarındır. Vatanımıza göz diken, milletimize ve ümmet-i Muhammed’e düşmanlık besleyen, Filistin’de bebek, kadın, yaşlı demeden masumları katleden işgalci zalimlere gelince, onlar, mutlaka kaybedeceklerdir. Rabbimizin vaadi gayet َب :açıktır ْ َح ٰقُ َوَزَه َق ال ْ َبا ِط َل َكا َن َز ُهوقًا َوقُ ْل ََٓجاَء ال ْ ال De “ا ِط ُلۜ اِ ٰنَ ki: Hak geldi bâtıl yok oldu. Zira bâtıl yok olmaya mahkûmdur.” Bu vesileyle bütün şehitlerimize Yüce Rabbimden rahmet, yaralılarımıza acil şifalar, ailelerine sabr-ı cemil diliyorum. Aziz milletimizin başı sağ olsun. Cenâb-ı Hak, kahraman ordumuzu ve güvenlik güçlerimizi, huzur ve emniyetimizi sağlamak için verdikleri mücadelede muvaffak eylesin. Birliğimizi, kardeşliğimizi ve muhabbetimizi daim kılsın.
Cuma Hutbesi Nedir?
Müslüman erkeklere farz kılınan namazlardan biri olan Cuma namazında hutbe okunur. Cuma hutbesi, imamın minberden cami içindeki cemaate yaptığı konuşmadır. Cuma hutbesi günümüzde Türkçe olarak yapılır ve hutbenin konusu Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından belirlenir. Cuma hutbesi, cami içinde mübarek olarak bilinen Cuma vaktinde yapıldığından bu konuşmayı dinlemek sünnettir. Cemaat dikkatli bir şekilde hatibi veya imamı dinlemeli ve söylediklerine kulak kabartmalıdır. Bu konuşmanın uzunluğu tüm camilerde namaz sırasında ortalama bir sürede olsa da imamın konuşma hızına göre değişiklik gösterebilir.
Cuma hutbesini dinlemek Müslüman erkeklere farz kılınan Cuma namazı sırasında farz olarak kabul edilir. Bu etkili konuşma sayesinde cemaat bir konu hakkında bilgi sahibi olabilir ve dini kurallara daha hassas bir hale gelebilir.
Cuma Hutbesinin Amacı Nedir?
Cuma namazı, Hz. Peygamber döneminden bu yana Cuma günleri mübarek vakitte kılınan bir ibadettir. Öğle namazına denk gelen bu sürede namazın farz kısmına geçmeden önce imam tarafından hutbe okunur. Hutbe, sözlü bir ders anlamını taşır. Nasıl ki okullarda öğretmen tahtaya çıkıp öğrencilere ders anlatıyorsa bunun camideki karşılığı hutbedir. Cuma namazının en önemli bir parçası olarak kabul edilen Cuma hutbesinin amacı, cemaate bir konu hakkında ders vermektedir. Cemaat hutbeyi dinleyerek yaşamın içinden veya dini bir konu hakkında bilgi sahibi olur.
Cuma Hutbesi Okunan Yere Ne Denir?
Müslümanlar, her hafta Cuma gününde mübarek vakit olarak kabul edilen öğle ezanıyla birlikte camileri doldurur. Bu vakitte kılınan Cuma namazından önce okunan ders niteliğindeki anlatıya hutbe adı verilir. Camide okunan hutbeyi imam cemaate ders alması için okur. Cuma hutbesi okunan yer ismi minberdir. Minber her camide mutlaka bulunması gereken yapılardandır. Cami içindeki yeri Kıblenin sağ tarafındaki duvara dayalı olacak şekildedir. Cuma namazının temel şartlarından biri olan hutbe, dini konular veya yaşama dair konularda cemaate bilgi verme hedefindedir.
Cuma Hutbesi Farz Mı?
Hutbe, Cuma namazının farzından önce okunurken bayram namazlarında bu zamanlama farklıdır. Bayram zamanlarında faz kılındıktan sonra hutbe okunur. Bu sebeple Cuma hutbesini dinlemek farz, ancak bayram hutbesini dinlemek sünnettir. Hutbenin bir rüknü olabilir. O da Allah’ın adı ve zikridir.
Cuma Hutbesinin Konusu
Cuma hutbesi tarihi süreçte İslami devletlerde hükümranlık alametlerinden biri olarak da kabul edilir. Cuma hutbesi konusu günümüzde Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından belirlenir. Her Perşembe günü kamuoyuna açıklanan hutbe konusu ertesi gün Cuma vaktinde camilerde imam tarafından okunur.
Cuma hutbesinin konusunu Diyanet İşleri Başkanlığı belirlediği için camilerde farklı bir konuda hutbe verilmez. Aynı Cuma namazını farklı şehirlerde kılan iki Müslüman, farz rekatı öncesinde imamdan hutbe dinler. Camide can kulağı ile dinlenmesi gereken hutbe farklı şehirdeki bu iki Müslüman’a aynı konuda aktarılır. Böylelikle cemaati Müslümin farklı bilgiler yerine aynı bilgiyi özümsemiş olur.
Cuma Hutbesi Ne Zaman Yapılır?
Cuma hutbesi imam tarafından okunan diğer hutbelerden farklıdır. Diyanet Cuma hutbesi kurallarına göre Cuma namazının farzından önce okunur. Bilindiği üzere bayram namazlarında da camide hocanın hutbe okuması vardır. Ancak bayram namazlarında hutbe namazdan sonraki vakitte okunur. Bu sebeple Cuma hutbesini dinlemek farz iken bayram namazındaki hutbeleri dinlemek sünnet olarak kabul edilir.
Cuma Hutbesi Nasıl Yapılır?
Cuma vaktinde camiye gidenler önce ilk sünneti kılar. Belirli bir süre sonra camide müezzin tarafından iç ezan okunur. Ezandan sonra imam olduğu yerden kalkar ve hutbeyi okumak için özel yer olan minbere çıkar. Minber, hutbe okunan cami içinde sağ tarafta kalan merdivenli yapıdır. Bu sırada hoca cemaati dini konularda bilgilendiren ve yönlendiren konuşmasını tamamlar. Hutbe okunduktan sonra hoca son duasını eder ve minberden inerek cemaatin en önünde saf tutar. Bundan sonra cemaatle birlikte iki rekat Cuma namazı farzı kılınır.
Cuma Hutbesi Kaç Dakika Sürer?
Cuma namazlarında iki hutbe arasında kısa bir ara olmak üzere toplamda 15 dakika kadar zaman alabilir. Hutbenin ne zaman biteceği, konuşmanın uzunluğuna ve imamın konuşma hızına göre değişiklik gösterebilir. Cuma namazı hutbe ve sünnet rekatlarıyla birlikte ortalama 40 dakika kadar sürebilir.
Cuma Hutbesi Sonrası Ne Denir?
Cuma hutbesini okumak için minbere çıkan imam, Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından belirlenen konuşmayı yapar. Cemaati çeşitli dini konularda bilgilendiren imam hutbe bitince dua okuyup minberden iner. Bu sırada tüm camilerde hocanın okuduğu dua Kur’an’dan Nahl Suresi 90. ayettir. ” Şüphesiz Allah, adaleti, iyilik yapmayı, yakınlara yardım etmeyi emreder; hayâsızlığı, fenalık ve azgınlığı da yasaklar. O, düşünüp tutasınız diye size öğüt veriyor. ”
Kullanıcıların Sorduğu Sorular ve Cevapları
Cuma hutbesini kim yazıyor?
Ülkemizde Cuma hutbesi, Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından hazırlanır. Her hafta belirlenen konu üzerine yazılan hutbe metni, Türkiye genelindeki camilere gönderilir ve bu metin üzerinden Cuma namazı öncesi hutbe okunur. Bu uygulama, camilerde benzer ve birleştirilmiş bir mesajın verilmesini sağlar. Ancak bazen imamlar, lokal ya da bölgesel olaylara veya ihtiyaçlara özgü ek bilgileri kendi inisiyatifleriyle hutbeye ekleyebilirler.
Cuma hutbesi neye göre belirlenir?
Ülkemizde Cuma hutbesi, çeşitli kriterlere göre belirlenir:
– Hutbeler, İslam’ın temel inançları, ibadetleri ve ahlaki değerleri temel alınarak hazırlanır.
– Ülkedeki ya da dünyadaki önemli ve güncel olaylara dikkat çekmek için bazen bu olaylarla ilgili hutbeler hazırlanabilir. Örneğin, büyük bir doğal afet, savaş, terör saldırısı veya toplumsal bir mesele gibi konular hutbelerde işlenebilir.
– İslam takvimindeki önemli günler, haftalar veya aylar (Ramazan, Kurban Bayramı, Miraç, Berat gecesi vb.) özel olarak hutbelerde işlenir.
– Toplumun karşı karşıya olduğu sosyal, kültürel veya ahlaki sorunlara dikkat çekmek için bu tür konulara özel hutbeler hazırlanabilir.
– Toplumun bilinçlendirilmesi gereken konularda (aile içi şiddet, çocuk hakları, sağlık bilinci vb.) hutbeler vasıtasıyla bilgilendirme yapılmaya çalışılır.
– Mevsimlere özgü konular da hutbelerde işlenebilir. Örneğin, kışın zor şartlar altında yaşayan insanlara yardım etmek ya da yazın su tasarrufunun önemi gibi.
Cuma hutbesi okunurken konuşulur mu?
Hayır, Cuma hutbesi okunurken cami cemaatinin sükûnet içinde dinlemesi gerekir. Hutbenin okunduğu esnada konuşmak, İslam alimlerince uygun görülmemiştir. Cuma hutbesi, namazın bir parçası olarak kabul edildiği için, tıpkı namaz kılarken olduğu gibi hutbe sırasında da konuşmak, dikkat dağıtıcı ve saygısızlık olarak değerlendirilir.
Hutbe verilirken namaz kılınır mı?
Hayır, hutbe verilirken namaz kılınmaz. Cuma namazında, imam iki hutbe verir ve bu hutbeler sırasında cemaat dinler, konuşmaz ve namaz kılmaz. İmamın hutbeyi tamamlamasının ardından cemaatle birlikte iki rekât Cuma namazı kılınır. Cuma hutbesinin dinlenmesi namazın bir parçası olarak kabul edilir ve bu sırada cemaatin dikkatini dağıtacak şeylerden kaçınılması doğru olandır.
Hanefî mezhebinde cuma hutbesinin hükmü nedir?
Hanefî mezhebine göre Cuma hutbesi farzdır. Hanefî alimleri, Cuma namazının farz kılınış nedenini, hutbede yer alan öğüt ve nasihatlere bağlamışlardır. Bu nedenle hutbenin Cuma namazının bir parçası olduğunu ve bu namazın sıhhati için gerekli olduğunu belirtmişlerdir.
Hanefî mezhebinde, Cuma namazının sıhhati için bazı şartlar vardır. Bu şartlardan biri de hutbenin düzgün bir şekilde icra edilmesidir. İmamın iki hutbe vermesi gerekir. İlk hutbe ve ikinci hutbe arasında kısa bir süre oturması sünnettir.
