Sehiv secdesi, namaz kılan bir Müslümanın, namaz sırasında kazaen bir hataya düşmesi durumunda bu hatasını telafi etmek için kıldığı secdeye denir. Namazın doğru ve tam bir şekilde eda edilmesi, Cenabı Allah’ın rızasını kazanmakta oldukça önemli bir faktördür. Ancak insanlar hata yapabilirler. İşte bu noktada İslam, namazın eksik ya da yanlış kılınmasını telafi etme imkanı tanıyarak müminlere sehiv secdesini sunmuştur.
Sehiv Arapça kökenli bir kelimedir ve “unutmak” ya da “hataya düşmek” anlamına gelir. Namaz sırasında okunan dualardan birini eksik okumak, fazladan bir rükû ya da secde yapmak gibi durumlar sehiv secdesinin kılınmasını gerektirir. Sehiv secdesinin kılınması, namazın tamamlanması için gereklidir ve bu sebeple namaz kılan bir kişi, sehiv secdesi hakkında mutlaka bilgi sahibi olmalıdır. Sehiv secdesi, namazın sonunda kılınan yani en son ki oturuşta selam vermeden önce iki secde ile gerçekleştirilir. Bu secdeler, namaz kılarken yapılan unutkanlıkların veya hataların telafisini sağlar.
Sehiv Secdesi Nasıl Yapılır?
Sehiv secdesi, namazdaki hataları telafi etmek için kılınan iki secdeyle gerçekleştirilir. Namazın sonunda, selam vermeden önce veya selam verdikten sonra kılınabilir. Sehiv secdesi yaptıktan sonra tekrardan oturup Tahiyyat, Allahumme Salli ve Barik dualarını okuduktan sonra namazı selamla tamamlanır. Eğer selam verdikten sonra sehiv secdesi kılınacaksa, selam verdikten sonra iki secde kılınır ve tekrar selam verilir. Bu yöntem Peygamber Efendimiz (s.a.v.)’in sünnetine uygun bir şekilde sehiv secdesi kılma yöntemidir.
Peygamber Efendimizin (s.a.v.) Sehiv Secdesi İle İlgili Hadisleri
- Ebu Hüreyre (r.a) şöyle demiştir: “Resulullah (s.a.v.) namazı yanlış kıldı ve namazdan sonra iki secde yaptı.” (Buhari)
- Abdullah bin (r.a) şöyle anlatır: “Peygamber Efendimiz (s.a.v.) öğle namazını dört rekat yerine iki rekat kıldı.” Müslümanların bazıları “Peygamber Efendimiz namazı kısalttı mı?” diye sordular. Diğer bazıları ise, “Unuttu” dediler. Bu durum Peygamber Efendimize iletildiğinde, sehiv secdesi kıldı. (Buhari)
Sehiv Secdesi Hangi Durumlarda Farzdır?
- Eğer namaz kılan bir kişi rükûda ya da secdede bir şeyi unutarak tamamlarsa, sehiv secdesiyle bu hatasını telafi eder.
- Namazın rekat sayısında bir eksiklik ya da fazlalık olması durumunda, bu hatanın giderilmesi için sehiv secdesi kılınır.
- Eğer namaz kılarken tahiyyatta oturmayı unutan kişi, namazı tamamladıktan sonra bu hatasını sehiv secdesiyle telafi eder.
- Namaz kılan bir kişinin kaç rekat kıldığı konusunda şüpheye düşmesi, sehiv secdesinin kılınma sebeplerindendir.
- Namazın sünnetleri arasında yer alan ve unutulan durumlarda, sehiv secdesiyle telafi edilir.
- Eğer namaz kılan bir kişi son oturuşta oturmayı unutup doğrulduysa ve bunu hatırladığında daha yeni doğrulmuşsa, bu kişi tekrar oturur, tahiyyatı okur, sağa selam verir ve hiç durmadan tekbir getirerek secdeye tekrar gider ” 3 defa Sübhane rabbiyel–ala ” dedikten sonra doğrulup tekrar sağa ve sola selam vererek namazı bitirebilir.
Mezheplere Göre Sehiv Secdesi
Hanefilere göre sehiv secdesini kılmanın vacip olduğuna inanır. Yani sehiv secdesi kılınmadığı takdirde, namazın tekrarlanması gerekir. Hanefiler namazı tamamladıktan sonra iki secde yapar. Ardından tekrar oturup tahiyyat okunarak namaz tamamlanır. Şafii ve Hanbeli mezhepleri unutkanlık secdesini sünnet olarak kabul ederler. Şafiilere göre namazı tamamladıktan sonra, selam vermeden önce iki secde yapılır. Ardından tekrar oturularak selam verilir ve namaz tamamlanır.
Hangi Durumlarda Sehiv Secdesi Kılmadan Namaz Tekrar Kılınmalıdır?
Bazı durumlar vardır ki sehiv secdesi bu hataları telafi edemez ve namazın yeniden kılınması gerekir. İşte o durumlar:
- Namazın rükünlerinden biri eksik yapılırsa, yani Fatiha okumak, rükuya eğilmek gibi veya secdeye gitmek gibi.
- Bir Müslüman şahit kişiye namazı yanlış kıldığını bildirirse namaz tekrarlanmalıdır.
- Yanlış vakitlerde yanlış vakit namazını kılmak namazı tekrar kılmayı gerektirir.
Kullanıcıların Sorduğu Sorular ve Cevapları
Sehiv secdesi yapmak zorunlu mu?
Namazın bazı rükünlerinin yanlışlıkla terk edilmesi veya namazda bir şeyin ziyade yapılması gibi durumlarda sehiv secdesi yapılması gerekir. Zorunluluk durumu mezheplere göre değişir. Hanefi mezhebine göre sehiv secdesi yapılması tavsiye edilir, ancak yapılmazsa namazın sahihliği bozulmaz. Şafiilere göre sehiv secdesi yapmak namazın doğru olması için gereklidir ve zorunludur. Namazda bir hata yapıldığında ve bu hata sehiv secdesi gerektiren bir hata ise, sehiv secdesi yapmadan namaz tamamlanırsa, namazın sahihliği riske girer. Maliki ve Hanbelilere göre namazda unutkanlık veya hata nedeniyle yapılan yanlışları telafi etmek için gereklidir.
Sehiv secdesi yapmayı unutursak ne yaparız?
Eğer selam verdikten hemen sonra fark edilirse çoğu mezhebe göre, hemen sehiv secdesini yapabilir ve tekrar selam vererek namazı tamamlayabilirsiniz. Eğer uzun bir süre geçtikten sonra fark edilirse bu durumda Hanefilere göre eğer namazdan sonra çok uzun bir süre geçmediyse yani namazı kıldığınız yere dönüp tekrar namaza duracak kadar kısa bir süre varsa sehiv secdesi yapabilirsiniz. Ancak bu süre geçtiyse, namazı tekrar kılmanız gerekir. Diğer mezheplere göre sehiv secdesi yapmayı unuttuysanız ve namazı bitirdikten sonra fark ettiyseniz, namazı yeniden kılmanız gerekebilir.
Secde tek yapılırsa ne olur?
Eğer bir rekâtta sadece bir secde yapılarak diğeri unutulursa, bu durum namazın sahih olmamasına neden olur. Eğer kişi bu hatasını namaz esnasında fark ederse, unuttuğu secdeyi hemen yerine getirip, namazı tamamladıktan sonra sehiv secdesi yaparak bu hatasını telafi edebilir. Fakat kişi sehiv secdesinden habersiz yapmışsa bunun için bir şey gerekmez.
Ettehiyyatüyü yanlış okumak namazı bozar mı?
Küçük hatalar veya yanlış telaffuzlar anlamı bozmadıktan sonra namazın sahihliğini bozmaz. Ancak, bu duanın tamamını veya büyük bir bölümünü kasıtlı olarak veya unutarak okumamak namazın sahihliğini etkileyebilir.
Sehiv secdesi yapmadan namaz kabul olur mu?
Her hata sehiv secdesini zorunlu kılmaz. Özellikle farzların unutulması ya da terk edilmesi durumunda, sehiv secdesi ile bu eksiklik telafi edilemez. Bu tür hatalarda, unutulan ya da yanlış yapılan bölümü veya tüm rekâtı tekrar kılmak gerekebilir. Eğer farz dışında hatalar yaptıysanız ve sehiv secdesini de unuttuysanız bir şey gerekmez. Tabi bunu bilmeyerek yapmanız gerekir.
Namazda sehiv secdesini gerektirecek birden fazla davranıştan dolayı kaç sehiv secdesi yapmak gerekir?
Eğer bir namaz içerisinde sehiv secdesini gerektirecek birden fazla hata yapıldıysa, bu hataların tamamını tek bir sehiv secdesi ile telafi edebilirsiniz. Yani, farklı hatalar için ayrı ayrı sehiv secdesi yapma gerekliliği yoktur. Mesela, eğer bir namaz kılarken hem son oturuşta selam vermeden önce kalkıp ayağa kalktıysanız hem de bir rekatta bir secdeyi unuttuysanız, bu iki hata için sadece bir kez sehiv secdesi yapmanız yeterlidir.
Ayeti tekrar okumak sehiv secdesi gerektirir mi?
Bir ayeti veya sureyi tekrar okuma durumu, namazda sehiv secdesini gerektiren bir durum değildir. Namazda okunan bir ayeti veya sureyi hatasız okuduğunuz halde tekrar okumanız namazın sahihliğini bozmaz ve bu durumda sehiv secdesi yapma zorunluluğu da doğmaz. Ayeti veya sureyi yanlış okuyarak hataya düştüğünüzü fark ettiğinizde ve doğrusunu okumak istediğinizde, bu durumda da sehiv secdesi gerekmez. Yapmanız gereken, hatayı fark ettiğiniz anda yanlış okunan yerden doğru bir şekilde tekrar okumaktır.
Gereksiz yere sehiv secdesi yapmak namazı bozar mı?
Sehiv secdesinin gereksiz yere yapılması doğru değildir. Eğer namaz kılarken sehiv secdesi yapmanız gerekip gerekmediğinden emin olamazsanız ve yine de sehiv secdesi yaparsanız, namazınızın sahihliğini etkilemez.
