Soru ve Cevaplarla Farz Mı Değil Mi Öğren

Kurban kesmek, İslam dininde belirli şartları taşıyan (maddi yeterlilik, yolculukta olmamak, hayvanın belirli şartları taşıması gibi ) Müslümanlara farz olmamakla birlikte, sünnet olarak kabul edilir. Yani, maddi durumu elverişli olan ve kurban kesme şartlarını taşıyan bir Müslüman için kurban kesmek sünnet-i müekkededir. Ancak, bu ibadeti yerine getiremeyen kişiler için bir günah teşkil etmez.

Bayram namazı mezheplerin kendi görüşlerine göre farklılık göstermektedir. Hanefi mezhebine göre bayram namazı, kifaye olarak sünnettir. Bu, topluluktan bazı kimselerin bu namazı kıldığında diğerlerine düşen sorumluluğun kalktığı anlamına gelir. Diğer bir deyişle, bir toplulukta yeterli sayıda insan bayram namazını kılarsa, diğerleri üzerinden sorumluluk kalkar. Ancak kılınmadığında bütün topluluk günah işlemiş olur. Şafii, Maliki ve Hanbeli mezheplerine göre ise bayram namazı, her birey için sünnettir. Yani bu mezheplere göre her Müslüman’ın bayram namazını kılması tavsiye edilir.

Abdestin farzları, yani abdest alırken yerine getirilmesi zorunlu olan kısımlar şunlardır:

– Yüzünü Yıkamak: Alından çene altına, kulaktan kulağa kadar olan yüz bölgesini tamamen yıkamak.
– Elleri Dirseklere Kadar Yıkamak: Elleri, parmak uçlarından dirseklere kadar (dirsekler dahil) yıkamak.
– Başı Meshetmek: Başın dörtte birini meshetmek yeterlidir fakat tüm başı meshetmek sünnettir.
– Ayakları Topuklara Kadar Yıkamak: Ayakların parmak uçlarından topuklara kadar (topuklar dahil) yıkamak.

Bunlara ek olarak abdest alırken sıralamaya dikkat etmek, yani farzları belirtilen sıra ile yapmak da önemlidir. Ayrıca, abdest alırken yapılan işlemlerin arasında uzun bir zaman bırakmamak, yani abdestin bölünmemesi de gereklidir.

Çoğu İslam alimi, ergenliğin başlangıcı için genel kabul görmüş bir yaş sınırı olarak kızlar için 9, erkekler için ise 12-15 yaş arasını kabul eder. Asıl olarak akıl sağlığı yerinde ve ergenlik çağına ulaşmış tüm biyerlere namaz farzdır. Ebeveynlere, çocuklarına namazın önemini öğretmeleri ve onları 7 yaşından itibaren namaza teşvik etmeleri önerilir. Namazın farz olduğu yaş, ergenliğin başlangıcı olarak kabul edilen yaşla ilgilidir.

Namazın farz kılınması, Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed’in (s.a.v) Miraç gecesinde farz kılınmıştır. Yani Hicretten 1.5 sene önce. Miraç, Peygamberimizin bir gece Mekke’den Kudüs’e, oradan da yedinci göğe yükselerek Allah’la buluştuğu gecedir. Bu geceden sonra namaz 5 vakit olarak kararlaştırılmıştır. Bu olayın yaşandığı gece, Allah c.c, Müslümanlara günde elli vakit namaz kılmalarını emretti. Ancak, Peygamberimiz geri dönerken Hz. Musa ile karşılaştı ve ona namazın vakit sayısının çok fazla olduğunu ve ümmetinin bu kadar çok namaz kılamayacağını söyledi. Bunun üzerine Peygamberimiz, Allah’ın huzuruna tekrar dönüp vakit sayısının azaltılmasını istedi. Bu durum, namaz vakit sayısının beş vakte düşene kadar birkaç kez tekrarlandı. Sonunda Allah, beş vakit namazın kılınmasını emretti, ama aynı zamanda bu beş vakitte kılınan namazların, elli vakit namazın sevabına eşit olacağını müjdeledi. Bu sebeple namaz, Miraç olayı sırasında peygamberimiz Hz. Muhammed’in (s.a.v) peygamberlik görevinin 10. yılında farz kılındı.

Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (s.a.v), sünnetin fitre yani doğuştan getirilen bir özellik olduğunu söylemiştir. Aynı zamanda sünnet, İbrahim (a.s) peygamberin sünnetine uyarak gerçekleştirilen bir ibadettir. İslam alimleri arasında sünnet olmanın farz mı olduğu tartışılır. Hanefi mezhebine göre sünnet olmak sünnettir. Ancak diğer mezheplerde sünnetin farz olduğuna dair görüşler de bulunmaktadır.

Orucun farz olmasının bazı şartları vardır. Bunlardan biri de ergenliğe ulaşmaktır. İslam hukukuna göre, ergenliğe ulaşma yaşının belirtilmesi için bazı sebepler bulunmaktadır. Bunlar; kızlarda adet görmek ve erkeklerde ihtilam olmak gibi. Eğer bu belirtilerden herhangi biri görülmezse, genel kabule göre 15 yaş ergenlik yaşı olarak kabul edilir. Bu durumda, bir kişi ergenliğe ulaştığında oruç tutması farz olur. Ancak unutulmamalıdır ki, bir çocuğun ailesi onu daha küçük yaşta oruç tutmaya teşvik edebilir, böylece oruç tutma alışkanlığı kazanabilir. Bu, onun için bir eğitim ve hazırlık sürecidir. Tabii ki hepsinden önce sağlık düşünülmelidir.

İslam’da kadınların örtünmesi, Kuran-ı Kerim’de belirtilen bir emirdir. Kuran’da kadınların başlarını ve göğüslerini örtmeleri emredilir (Nur Suresi, 31. ayet ve Ahzab Suresi, 59. ayet). Bu ayetlerden yola çıkarak, İslam alimleri kadınların vücutlarını (yüz ve eller hariç) yabancı erkeklere karşı örtmeleri gerektiğini söylerler. Önemli olan kapanmanın Allah’ın rızasını kazanmak amacıyla ve bireyin kendi iradesiyle yapmasıdır. Her bireyin kendi inancını, kültürünü ve anlayışını yansıtan bir şekilde bu emri yerine getirmesi beklenir.

Vitir namazı farz değildir. Ancak, sünnet-i müekkededir, yani Peygamber Muhammed (s.a.v.) tarafından sıkça kılınan ve terk edilmemesi önerilen bir sünnet namazıdır. Bir hadiste Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (s.a.v.) şöyle buyurmuştur: “Geceleyin namaz kılanlar, vitir ile tamamlasınlar.” (Buhari, Ezan, 172) Başka bir hadiste de şöyle: “Allah’ın sizin üzerinizdeki bir hakkı, vitir namazını kılmanızdır.” (Ebu Davud)

Bu sorunun cevabını buradan detaylı bir şekilde öğrenebilirsiniz.

Cenaze namazı, farz-ı kifayedir. Farz-ı kifaye, topluluğa düşen bir farz anlamına gelir. Eğer topluluktan bir kısmı bu farzı yerine getirirse, diğerlerine düşen sorumluluk kalkar; ama hiç kimse yerine getirmezse tüm topluluk günah işlemiş olur. Bir Müslümanın cenazesinde, cenaze namazını kılacak yeterli sayıda kişi bulunursa, diğer Müslümanlara bu namazı kılma yükümlülüğü düşmez. Ancak, eğer hiç kimse cenaze namazını kılmazsa, bu durumda tüm topluluğun üzerine günah yazılır.

Hac, belirli şartları taşıyan Müslümanlar için farzdır. Bunlar;

– Hac, sadece Müslümanlara farzdır.
– Hac, ergenlik çağına ulaşmış (akıl baliğ olmuş) Müslümanlara farzdır.
– Delilik hali veya akıl sağlığını kaybetme durumları, hac farzı olmaktan muaf tutar.
– Köle olan bir kimseye hac farz değildir.
– Hacca gitmek için fiziksel olarak sağlıklı olmak gerekir. Eğer bir kişi, sağlık durumu nedeniyle hacca gidemez durumdaysa, bu kişi üzerinden hac farzı kalkar. Ancak maddi imkanı varsa, yerine birini göndererek “bedel” olarak hac yaptırabilir.

Teravih namazı farz değildir. Teravih, Ramazan ayında kılınan sünnet bir namazdır. Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (s.a.v.) Teravih namazını camide bazen cemaatle kılmış, bazen de evde tek başına kılmıştır. Teravih namazının cemaatle kılınmasını teşvik ederken aynı zamanda bu namazı her gece camide cemaatle kılma alışkanlığı oluşturmak istememiştir ki, bu namazın farz olduğu zannedilmesin. Bir hadiste Peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.v.) şöyle buyurmuştur: “Ramazan ayında imanla ve sevabını Allah’tan bekleyerek kılınan namazın sevabı geçmiş günahların bağışlanmasına vesile olur.” (Buhari, İman, 28)

Hac, Hicret’in 9. yılında, “El-Veda Haccı” olarak da bilinen Peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.v.)’in son haccından bir yıl önce farz kılınmıştır. Kur’an-ı Kerim’de hac ile ilgili şöyle bahseder: “İnsanlar arasında, haccı yapmaları için Beyt’in (Kâbe’nin) Allah’ın insanlara kurban olması (farz olması) hakkıdır. Kim de inkâr ederse (hac farizasını yerine getirmezse), şüphesiz Allah, âlemlere (hiçbir şeye) muhtaç değildir.” (Âl-i İmrân, 3:97)

Oruç hicretin 2. yılında Medine’de farz kılındı. Kur’an-ı Kerim’de oruç ile ilgili bahsedilen: “Ramazan ayı, insanlara rehberlik eden, doğru yolu ve doğru yolu ayırdeden açık deliller olarak Kur’an’ın indirildiği aydır. Öyleyse sizden bu aya erişenler onda oruç tutsun. Kim o günlerde hasta olursa veya yolculukta bulunursa (tutsa da olur, tutmasa da) (oruç tutmadığı gün sayısınca) diğer günlerde (oruç tutmalıdır). Allah size kolaylık ister, zorluk istemez. (Bu farzın yerine getirilmesi) sayıyı tamamlamanız ve size rehberlik ettiği için Allah’ı yüceltmeniz, şükretmeniz için (bu hüküm konmuştur).” (Bakara, 2:185)

Zekat Hicret’in 2. yılında Medine’de farz kılındı.

Kur’an-ı Kerim’i okumak başlı başına farz değildir. Dinlemek ve okumak farz-ı kifayedir. Kur’an’da yer alan emirleri, yasakları ve İslam’ın temel prensiplerini bilmek ve bunlara uygun yaşamak için Kur’an’ı anlama ve öğrenme zorunluluğu vardır. Yani Kur’an’ın mesajını ve emirlerini öğrenmek farzdır. Peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.v.)’in bir hadisinde şöyle buyurduğu rivayet edilir: “Kur’an okuyana her harf için on sevap vardır. ‘Elif’ bir harf, ‘Lam’ bir harf ve ‘Mim’ de bir harftir.” (Tirmizi)