Namaz Müslümanlara günde 5 vakit olarak farz kılınmıştır. Namazdan sonra okunan dualar ile tesbihat yapmak oldukça sevaptır. Bunlar arasından en eftal olanını seçerek namaz sonrasında tesbihatta bulunabilir ve namazın hemen arkasından Cenabı Allah’a dua edebilirsiniz. Tesbihat temelde Allah’a yapılan zikirdir. Tespih çekerek ya da elle yapılabilir. Her ikisi de sünnettir.
Namaz Tesbihatı Nedir?
Namaz tesbihatı, dinimizde farz namazlardan sonra yapılan zikri ifade etmek için kullanılan bir terimdir. Kur’an – ı Kerim’den özel ayetler ile Allah’ı yücelten ve ona şükür niyaz edilen ifadeler tesbihat içinde zikredilir. Tesbihatın arından eller açılarak Allah’a dua edilir. Allah’a şükür ve Allah’ı yücelten sözcükler genelde 33 defa olmak üzere tespihle ya da elle sayılarak zikredilmektedir.
Camilerde özellikle farz namazları sonrasında tesbihat cemaatle birlikte, müezzinin ya da imamın yönlendirmesi ile gerçekleştirilmektedir. Klasik tesbihat aşamaları birkaç adımdan oluşmaktadır. Tesbihat tamamlandıktan sonra imam kurandan çeşitli ayetler okuyarak tesbihatı sonlandırabilir. En sonunda ise genelde Fatiha suresi okunarak tesbihat bitirilmektedir.
Namaz Tesbihatı Nasıl Yapılır?
İslami birçok kaynağa göre namazdan sonra tesbihat birkaç farklı şekilde yapılabilir. Ancak genelde camilerde de uygulanan yöntem herkes tarafından benimsenmiştir. Bazı mezheplere göre de tesbihatlarda farklılıklar görülebilir. Namaz tesbihatı için Diyanet tarafından da uygulama yöntemi açıklanmıştır.
- Namazdan sonra müezzin tarafından ya da içinizden: ‘’Allahümme entesselam ve minkesselam, tebarekte y zelcelal – i vel – ikram’’ duası okunur.
- Ardından salavat getirildikten sonra Ayetel Kürsi okunur.
- Ardından 33 er defa elle sayarak ya da tespih ile subhanallah, elhamdülillah ve Allahu ekber zikirleri çekilir.
- Tesbihatın sonunda ise eller semaya açılarak dua edilir.
Hz. Peygamber (s.a.v), bir hadisinde ise kim her namazdan sonra otuz üç defa suphanallah, elhamdülillah ve yüze tamamlamak için: ‘’Allahu ekber der ve ‘’Lâ ilâhe illallahü vahdehû lâ şerîke leh, lehü’l-mülkü ve lehü’l-hamdü ve hüve alâ külli şey’in kadîr’’ derse günahlarının deniz köpüğü kadar olsa bile affedilebileceği müjdelemiştir. En kısa tesbihat şekli de yine bu şekildedir.
Namaz Tesbihi Çekerken Ne Söylenir?
Namaz tespihi çekerken Hz. Muhammed (s.a.v) tarafından da tavsiye edildiği üzere subhanallah, elhamdülillah ve Allahu ekber denir. 33 defa söylenen bu zikirler ile Cenabı Allah yüceltilir ve şükür gerçekleştirilir. Günde 5 vakit farz namazlardan sonra bu tesbihatı yapmanın ise birçok fazileti vardır. Tüm namazlardan sonra bu dualar ve zikirler yapılmaktadır.
Allah’ı anmanın en güzel yolu zikirdir. Namaz sonrasında yapılacak tesbihat da bir zikirdir. Namaz tesbihatı yaparken bazı usullere uymak da önemlidir. Kendiniz ya da camide farz namazlarından sonra cemaat ile bu zikirler yapılabilmektedir.
Tesbih Çekmeden Önce Ne Okunur?
Tesbihata başlandıktan sonra tespih çekme aşamasına geçmeden önce de bazı dualar ve sureler okunmaktadır. Bunlar arasından ilk sırada Ayetel Kürsi yer almaktadır. Ayetel Kürsi okuduktan sonra üzerinize doğru üfleyerek tespih çekme aşamasına geçebilirsiniz. Ayetel Kürsi bilmeyenler ise Kafirun, İhlas, Felak ve Nas surelerini okuyarak tesbihata devam edebilirler.
Namaz Tesbihat Yapmak Zorunlu Mu?
Namaz sonrasında tesbihat yapmak farz değildir. Namaz tesbihatı her ne kadar farz olmasa da kuvvetli bir sünnet ve hoş görülen bir uygulamadır.
Tesbihat namazın farzları arasında yer almasa da Peygamber Efendimiz SAV her namazın sonunda salavat getirerek önce istiğfar duası ardından Ayetel Kürsi ve ardından tesbihat yapardı. 33 er defa arayla 99 adet zikir bu kapsamda yapılmaktadır. Zorunlu bir ibadet olmadığı için tesbihat birçok farklılık göstermektedir. Namaz tesbihatı risale – i nur gibi kaynaklarda da yer almaktadır. Ancak bu tür kaynaklarda birbirinden farklı uygulamalara rastlanmaktadır.
Namaz Bitince Nasıl Dua Edilir?
Namazın son rekâtından sonra sağa ve sola selam vererek namazı tamamlarsınız. Bu, namazın bittiğini ve şimdi dua zamanı olduğunu gösterir. Namaz bittikten sonra önce tesbihat yapılarak Allah’a şükür edilir ve yüceltilir. Ancak namaz sonrasında dua ederken de bazı detaylara dikkat etmek daha eftaldir.
- Kendi kelimelerinizle, içten bir şekilde Allah’a dua edebilirsiniz. İhtiyaçlarınızı, dileklerinizi, teşekkürlerinizi ve tövbelerinizi ifade edebilirsiniz.
- Namaz sonrası yapılan dualarda genellikle Peygamber Efendimize salat ve selam getirilir. “Allahümme salli ala Muhammedin ve ala ali Muhammed”
- Peygamber Efendimizin hadislerinde yer alan dualar da namaz sonrası okunabilir. Örneğin, “Allahumma inni ala zikrika wa shukrika wa husni ibadetik”
- Sonrasında amin diyerek eller yüze sürülür ve dua faslı biter.
Duanın daha makbul olması için önce peygamber efendimize ve sonrasında ana babaya ve yakınlara dua edildikten sonra en son kişinin kendisine dua etmesi makbuldür. Birçok kaynakta namaz bitince nasıl dua edileceğine dair öğütler bulunmaktadır. Namaz sonrası tesbihat ve sonrasında dua aşamasına geçilmesi önerilmektedir.
Peygamber Efendimiz Nasıl Tesbihat Yapardı?
Peygamber Efendimizin namazdan sonra 33’er defa subhanallah, elhamdülillah ve Allahu ekber zikrinin ardından okunacak bir dua ile 100’e tamamlandığıdna, günahların deniz köpüğü kadar çok olsa bile affedileceği (Müslim, Mesâcid, 146 [597]) buyurulmuştur. Yine bir başka hadiste ise otuz üç defa bu tesbihatı yapanın derecesine kimsenin ulaşamayacağı (Buhârî, Ezân, 155 [843]) belirtilmiştir.
Başka bir rivayete göre peygamber efendimizin sağ parmaklarının boğumları ile teşbih çektiği ve ayrıca çakıl taşları ve hurma çekirdekleri ile tespih yapıldığı ifade edilmektedir. Günümüzde uygulanan şekline benzer şekilde tesbihat uygulandığı bu hadisler ile görülmektedir.
Akşam Namazı Tesbihatı Nasıl Yapılır?
Namaz vakitlerine göre de tesbihatlarda bazı farklılıklar görülmektedir. Okunan dualar ve sureler bu kapsamda farklılık gösterebilmektedir. Bilindiği üzere akşam ezanı diğer vakitlere göre daha hızlı okunur ve geciktirilmeden kılınması önerilen bir namazdır.
Akşam namazından sonra tesbihat yine normal şekilde yapıldıktan sonra imam tarafından Haşr suresinin son 3 ayeti (Hüvallahüllezi) okunmaktadır. Ayrıca akşam namazından sonra iki rekabet evvabin namazı da kılınması tavsiye edilmektedir.
Kaynakça: Buhârî, Ezân, 155 [843], Müslim, Mesâcid, 146 [597]
