Kuranı Kerim’de 14 farklı secde ayeti bulunmaktadır. Secde ayetlerinin okunması – duyulması durumunda yapılan secdeye tilavet secdesi ismi verilmiştir. Kuranı Kerim’in farklı surelerinden yer alan secde ayetlerini okumak ve tilavet secdesi yapmak vaciptir.
Şu konunun altını çizmek gerekir ki, secde ayetlerinin heceleme yapmadan, takılmadan ve duraklayarak beklemeden okunması son derece önemlidir. Her biri farklı ve derin anlamlara gelen secde ayetleri hakkında daha detaylı bilgileri sizin için bir araya topladık.
Tilavet Secdesi Nedir Kısaca?
Kısaca secde ayetleri ile ilgili olan Tilavet secdesini şu şekilde açıklayabiliriz. Kuranı Kerimde 14 farklı yerde bulunan ayetlerin okunduğu ve/veya duyulduğu yerlerde yapılması vacip olan secdeye tilavet secdesi denir. Peki ama hangi ayetler okunduğunda tilavet secdesi yapmak vaciptir? Bunu bir tabloyla anlatalım:
| Ayet | Arapça Okunuşu | Türkçe Meali |
| A’râf Suresi 206. Ayet | İnne-lleżîne ‘inde rabbike lâ yestekbirûne ‘an ‘ibâdetihi veyusebbihûnehu velehu yescudûn(e) | Rabbinin katında bulunanlar bile O’na kulluk etmek hususunda kibre kapılmazlar, O’nu tesbih ederler ve yalnız O’na secde ederler. |
| Ra’d Suresi 15. Ayet | Veli(A)llâhi yescudu men fî-ssemâvâti vel-ardi tav’an vekerhen vezilâluhum bilġuduvvi vel-âsâl(i) | Göklerde ve yerde bulunanlar ve bunların gölgeleri sabah akşam, isteseler de istemeseler de Allah’a secde ederler. |
| Nahl Suresi 49. Ayet | Veli(A)llâhi yescudu mâ fî-ssemâvâti vemâ fî-l-ardi min dâbbetin velmelâ-iketu vehum lâ yestekbirûn(e) | Göklerdekiler, yerdeki canlılar ve melekler büyüklük taslamadan Allah’a secde ederler. |
| İsra Suresi 107. Ayet | Kul âminû bihî ev lâ tu’minû, innellezîne ûtûl ilme min kablihî izâ yutlâ aleyhim yahırrûne lil ezkâni succedâ(succeden). | De ki: “Siz ona inanın veya inanmayın, şu bir gerçektir ki, bundan önce kendilerine ilim verilen kimselere (Hakk’ın kelâmı) okununca derhal yüzüstü secdeye kapanırlar. |
| Meryem Suresi 58. Ayet | Ulâ-ike-lleżîne en’ama(A)llâhu ‘aleyhim mine-nnebiyyîne min żurriyyeti âdeme vemimmen hamelnâ me’a nûhin vemin żurriyyeti ibrâhîme ve-isrâ-île vemimmen hedeynâ vectebeynâ(c) iżâ tutlâ ‘aleyhim âyâtu-rrahmâni ḣarrû succeden vebukiyyâ(n) | İşte bunlar, Allah’ın kendilerine lütuflarda bulunduğu, Âdem’in soyundan gelen peygamberler; Nûh ile birlikte (gemide) taşıdıklarımız, İbrâhim ve İsrâil’in (Ya‘kūb) soyundan gelenler ve doğruya ulaştırdığımız ve seçkin kıldığımız kimselerden olup, kendilerine Rahmân’ın âyetleri okunduğunda ağlayarak ve secde ederek yere kapanırlar. |
| Hac Suresi 18. Ayet | E lem tera ennellahe yescüdü lehu men fıs semavati ve men fil erdı veş şemsü vel kameru ven nücumü vel cibalü veş şeceru ved devabbü ve kesırum minen nas ve kesırun hakka aleyhil azab ve mey yühinillahü fe ma lehu min mükrim innellahe yef’alü ma yeşa’ | Görmez misin göklerde ve yeryüzünde bulunanlar; güneş, ay, yıldızlar, dağlar, ağaçlar, hayvanlar ve insanların birçoğu hep O’na secde etmektedir! Niceleri de azabı hak etmiştir. Allah’ın hakir kıldığı kimseyi onurlandırabilecek birisi yoktur. Kuşkusuz Allah dilediğini yapar. |
| Sâd Suresi 24. Ayet | Kâle lekad zalemeke bisu-âli na’cetike ilâ ni’âcih(i)(s) ve-inne keśîran mine-lḣuletâ-i leyebġî ba’duhum ‘alâ ba’din illâ-lleżîne âmenû ve’amilû-ssâlihâti ve kalîlun mâ hum(k) ve zanne dâvûdu ennemâ fetennâhu festaġfera rabbehu ve ḣarra râki’an ve enâb(e) | Dâvûd şöyle dedi: “Senin koyununu kendi koyunlarına katmak istemekle doğrusu sana karşı haksızlık etmiştir. Zaten aralarında ortaklık ilişkileri bulunanların çoğu birbirine haksızlık ederler; yalnız iman edip dünya ve âhiret için yararlı işler yapmakta olanlar böyle değildir; ama onlar da o kadar az ki!” Dâvûd (böyle bir temsil ile) kendisini sınadığımızı anladı. Bunun üzerine rabbinden kendisini bağışlamasını dileyerek secdeye kapandı ve bütünüyle O’na yöneldi. |
| Furkan Suresi 60. Ayet | Ve-iżâ kîle lehumu-scudû lirrahmâni kâlû vemâ-rrahmânu enescudu limâ te/murunâ vezâdehum nufûrâ(n) | Onlara, “Rahmân’a secde edin” denildiğinde, “Rahmân da neymiş! Biz, senin istediğin şeye secde eder miyiz?” derler ve bu istek onları haktan daha da uzaklaştırır. |
| Neml Suresi 25. Ayet | Ellâ yescudû li(A)llâhi-lleżî yuḣricu-lḣab-e fî-ssemâvâti vel-ardi veya’lemu mâ tuḣfûne vemâ tu’linûn(e) | (Şeytan bunu) göklerde ve yerde gizli olanı açığa çıkaran, gizlediğinizi ve açıkladığınızı bilen Allah’a secde etmesinler, diye yapmış. |
| Secde Suresi 15. Ayet | İnnemâ yu/minu bi-âyâtinâ-lleżîne iżâ żukkirû bihâ ḣarrû succeden vesebbehû bihamdi rabbihim vehum lâ yestekbirûn(e) | Âyetlerimize yürekten inananlar ancak o kimselerdir ki, bunlarla kendilerine öğüt verildiğinde büyüklük taslamadan secdeye kapanırlar ve rablerini hamd ile tesbih ederler. |
| Fussılet Suresi 37. Ayet | Vemin âyâtihi-lleylu ve-nnehâru ve-şşemsu velkamer(u)(c) lâ tescudû lişşemsi velâ lilkameri vescudû li(A)llâhi-lleżî ḣalekahunne in kuntum iyyâhu ta’budûn(e) | Gece ve gündüz, güneş ve ay O’nun işaretlerindendir. Eğer gerçekten Allah’a tapıyorsanız güneşe de aya da secde etmeyin, onları yaratan Allah’a secde edin. |
| Necm Suresi 62. Ayet | Fescudû li(A)llâhi va’budû | Haydi artık Allah için secdeye kapanıp kulluk ediniz. |
| İnşikâk Suresi 21. Ayet | Ve-iżâ kuri-e ‘aleyhimu-lkur-ânu lâ yescudûn(e) | Kendilerine Kur’an okunduğu zaman saygıyla yere kapanmıyorlar. |
| Alak Suresi 19. Ayet | Kellâ lâ tuti’hu vescud vakterib | Sakın onun isteğine uyma! Secdeye kapan ve Allah’a yakınlaş. |
Tilavet Secdesi Nasıl Yapılır?
Tilavet secdesi okuyacak kişinin ne yapacağını namaza durmasına yada durmamasına bağlı olarak farklı şekillerde belirtmek gerekmektedir. Eğer secde ayeti okuyan kişi namaza durmuş durumda ise isterse âyeti okurken isterse de sonrasında secdesini yapabilir.
Tilavet secdesi yerine geçen rükû: Eğer namaz kılıyorsanız ve secde ayeti okumuşsanız, secde ayetinden sonra üç ayetten daha fazla okumayarak, rükûya eğilecek iseniz, tilavet secdesine niyet edebilirsiniz. Hemen ardından rükûya gitmeniz durumunda tilavet secdesi yerine de geçen secdeyi yapmış olursunuz.
Yalnız burada dikkat edilmesi gereken önemli bir konu var. O da kişi eğer, üç ayetten daha fazla okuyacaksa yine aynı şekilde tilavet secdesine niyet eder. Ardından secdeye gider. Hemen ardından bir kere secde yapar. Sonrasında ise ayağa kalkarak kıraate devam etmesi gerekir.
Namaz Kılmıyorken Tilavet Secdesi Nasıl Yapılır?
Eğer kişi normal yaşantısındaysa nasıl tilavet secdesi yapabilir? Bunun için öncelikle kıbleye dönmek ve niyet etmek gerekir. Aynı zamanda namaz kılmak için gerekli olan şartları sağlamak gerektiğini de unutmamak gerekir.
Sonrasında kişinin ellerini kaldırmadan “Allahu ekber” diyerek bir defaya secdeye gitmesi ve secdedeyken 3 kez “subhane Rabbiye’l – ala” demesi ve yine “Allahu ekber” diyerek secdeden kalkması gerekmektedir. Aynı zamanda tilavet secdesi için iftitah tekbiri getirmenin sünnet olduğunun da altını çizelim.
Tilavet Secdesi Yapmak Farz mı?
Hayır, tilavet secdesi vacip olmakla birlikte, Müslümanların bunu yapma mecburiyeti bulunmamaktadır. Yalnız bu secdenin amaçları ve anlamı düşünüldüğünde uygun olan Müslüman’ın hemen o an secde yapmasıdır. Mümkünse o anda mümkün değilse sonra yapılması caizdir.
Tilavet Secdesi Yapacak Durumda Değilseniz
Bazen; toplu taşıma gibi yada dışarıda olmanız durumunda tilavet secdesi yapacak yer ve imkanları bulamayabiliriz. Peki ama Tilavet secdesi yapma imkanı bulamadığımız da ne yapmamız gerekir? Böyle bir durum oluştuğunda “Semi’nâ ve eta’nâ ğufrâneke Rabbena ve ileyke’l-masîr” dedikten sonra günlük işlerimize devam edebiliriz. İlk fırsatta söz konusu tilavet secdesini yapmanız gerekir.
Tilavet Secdesinin Şartları Nelerdir?
Elbette Tilavet secdesini yerine getirmek için bazı şartları taşımak gerekmektedir. İlk olarak Müslüman’ın ergenlik çağında ve akıllı olması gerekmektedir. Kadınlarda âdet, loğusalık hallerinin olmaması gerekmektedir.
Bunun dışında akıllara başka bir soru gelmektedir. Tilavet secdesi şartlarını taşımayan birinin okuduğu ayetlerin işitilmesi halinde Tilavet secdesi yapmak gerekir mi? “Evet, Tilavet secdesinin şartları sizde bulunuyorsa secde ayetlerini işitmeniz durumunda secde yapmanız gerekmektedir. Burada bir başlık açmakta fayda görüyoruz. Bu secde ayetlerini okuyan kişinin deli – çocuk olması durumunda işiten kişilerin secde etme yükümlüğü bulunmamaktadır.
Tilavet Secdesi Faydaları
Kâfirlerin secde etmekten yüz çevirmelerinden bahsedildiği için Müslümanların bu emre doğrudan uymaları da son derece önemlidir. Aynı zamanda Tilavet secdesi yapmak, Hanefiler için vacipken diğer mezheplere göre ise sünnet olarak kabul edilir. Bu sebeple tilavet secdesi yapmanın Müslümanlar için münasip ve yakışan bir amel olduğunun da kesinlikle altını çizmek gerekir. Biraz öncede altını çizdiğimiz gibi eğer Tilavet secdesi yapamayacak bir durumdaysanız bunu sonradan da yapabilirsiniz.
Kullanıcı Soruları ve Cevapları
Hatim bittikten sonra tilavet secdesi nasıl yapılır?
Hatim bittiğinde tilavet secdesi yapılması gereken durumlar, Kur’an okumada veya dinlemede tilavet secdesi gerektiren ayetlere ulaşıldığında ortaya çıkar. Tilavet secdesi, Kur’an’da belirli ayetlerde geçen secde emrine karşılık yapılan bir ibadettir. Kur’an okunurken ya da dinlenirken tilavet secdesi gerektiren bir ayete gelindiğinde, secde yapmak için hazırlanılır. Tilavet secdesi için abdest almak veya özel bir giysi giymek şart değildir, ancak abdestli olmak daha faziletlidir. Ayrıca, tilavet secdesi için ezan okumak, kamet getirmek veya başka namaz şartlarına ihtiyaç yoktur.
Tilavet secdesi peş peşe yapılır mı?
Eğer bir oturuşta birden fazla tilavet secdesi gerektiren ayet okunursa veya dinlenirse, her bir ayet için ayrı ayrı secde yapılması gerekir. Yani, peş peşe gelen her tilavet secdesi ayeti için ayrı bir secde yapmak gereklidir. Mesela bir kişi Kur’an okurken veya dinlerken ard arda iki tilavet secdesi gerektiren ayete rastlarsa, her bir ayet için ayrı secde yapmalıdır. Her biri için ayrı niyet edilmesi ve secdeye varılması caizdir.
Tilavet secdesi olmadan hatim olur mu?
Evet, tilavet secdesi olmadan da hatim yapmak mümkündür. Kur’an’ı hatim etmek, tilavet secdesi yapılmadan da tamamlanabilir. Tilavet secdesi gerektiren ayetlere rastlandığında secdenin yapılması tavsiye edilse de, bu secdelerin yapılmaması hatmin geçerliliğini etkilemez. Yani, bir kişi Kur’an okurken tilavet secdesi gerektiren bir ayete ulaşsa ve herhangi bir sebep ile secde yapmasa bile, okuduğu Kur’an hatmi geçerli olur.
Tilavet secdesi yapmanın hükmü nedir?
Tilavet secdesi, Kur’an-ı Kerim’de secdeye davet eden özel ayetlerin okunması ya da dinlenmesi sonucu yapılan bir secde olduğu için tilavet secdesinin sünnet veya menduptur. Bazı alimler, tilavet secdesinin vâcip olduğunu, yani secdeye davet eden ayetin okunması veya dinlenmesi halinde secde yapmanın zorunlu olduğunu belirtir.
